Fatih Projesi ve Kafamdaki Soru İşaretleri

• İşletim Sistemi: Android 3.0 (tablet 1 ve 2), Android 2.3.4 (tablet 3)
• İşlemci: 1 GHz hızında tek çekirdekli veya 800 MHz çift çekirdekli
• Bellek: 1 GB RAM (tablet 1 ve 2), 512 BM RAM (tablet 3)
• Depolama: 16 GB
• Bağlantı: USB ve Micro USB, dahili 802.11 b/g/n (Wi-Fi)
• Ekran çözünürlüğü: 1280×800 piksel (tablet 1 ve 2), 1280×768 (tablet 3)
• Pil: 8600 mAh (tablet 2), 3250 mAh (tablet 1), 6000 mAh (tablet 3)
• Ekran: 10.1 inç (tablet 1 ve 2), 8.9 inç veya 9.5 inç (tablet 3)
• Diğer: Flash desteği

olarak sıralanan özellikler olması isteniyor. Bu listeye baktığımız zaman işletim sisteminin Android olması, otomatik olarak  Apple firmasını devre dışı bıraktığını görüyoruz.  İhale sonucundan sonra belirtilen özellikteki tabletler 30 Ocak 2012 tarihine kadar pilot bölgelere gönderilecek. Apple’ın işletim sisteminin değiştirilmesi, flash desteğininin kaldırılması, USB desteği yerine konnektör bağlantısı seçilmesi gibi istekleri reddedilmiş durumda.

Şartnameyi ve resmi belgeleri görmediğim için kesin bir yargıda bulunmak istemem ama aşağıdaki gibi bazı noktalar kafama takıldı. Gelelim aklıma takılan soru işaretlerine…

Soru -1

Tabletleri öğrenciler evlerine götürüp, ders çalışacak mı?

Eğer öğrenciler bu cihazları evlerine götürüp ders çalışma imkanına sahip olacaksa ne güzel. Fakat cihazlar için bir güvenlik koruması devreye girmesi gerekiyor. Neden mi? Bu cihazların üzerinde Wifi var ve istedikleri yerden internete bağlanabilecekler? Eğer ki kontrol altında tutulmazsa çocukların eğitimden çok internet dünyasının çöplüklerinde dolaşması muhtemel gözüküyor. Hele ki hepsinin bu cihazlara oyunlar kurarak akşama kadar oyun oynayabileceklerini düşünürsek? Eğitim kısmını ailenin üzerine yüklemek de kolay bir iş değil. Kontrol altında tutmaları da çok zor. Çünkü ailelerin birçoğu internet dünyası ve bu teknolojik cihazlardan bihaber durumda. Ufaklıklar anne ve babalarını “Anne ders çalışıyorum” sözleri ile rahatlıkla kandırarak istedikleri gibi internette takılabileceklerini düşünüyorum.  Okulda bırakılacaksa bu cihazlar eğitim için ayrı bir soru işareti haline gelmez mi?

İçerik filtreleme için muhakkak ki cihazların üzerinde bir yazılım olacağını düşünüyorum. Bu yazılımı alt etmek zor olmalı aksi takdirde istismar edilmesinin büyük bir risk olarak görüyorum.

Soru -2

Tabletleri izleme mekanizması olacak mı?

GPS sistemi aklıma gelen ilk soru oldu. Basında yer alan şartlarda belirtilmemiş. Cihazlara eğer ki bir GPS sistemi entegre edilmeyecekse bu tabletleri izleme gibi bir imkan olmayacak demektir. Peki öğrencilerin bu cihazları kaybetmesi ne gibi bir sonuç doğuracak? Düşünsenize öğrenci geliyor..

“Hocam benim tabletim kayboldu”

Öğretmen bu durumda ne yapabilir? “Oğlum niye kaybettin?” Sözü ile çocukları azarlamasını ya da dövmesini bekleyemeyiz. Çocuğa çıkartıp yedekten bir tablet daha vermesi gerekecek. Aksi takdirde 30-40 kişilik sınıfta 1-2 kişinin tabletsiz ders çalışması pek aklıma yatmadı. Her seferinde bir yedek tablet verilmesinin de pek bir mantığı yok. Bu sefer çocuklar tabletleri evde unutur, bahçede unutur, çöpe atar, başkasına verebilir, hatta çaldırabilir…

Bir şey değil belki devlete 200-300TL gibi bir masrafı vardır. Fakat her sınıfta birkaç kişinin bir sene boyunca bir kaç tablet kaybettiğini, çaldırdığını, ya da bir şekilde kötü niyetle ortadan kaybettiğini hesaba katmak gerekiyor.  Sene sonuna kadar bu rakam kaça çıkar? Bu cihazların akibeti ne olur?

Çaldırdıkları zaman ise (bir çok okulun önünde, sokaklarda serseriler var.  Bu tip kötü niyetli kişiler bu cihazları çocukların ellerinden zorla alabilir.)  Eğer ki bu tabletleri bir şekilde izleme mekanizması yerleştirilmez ise öğrencileri ya birkaç gün sonra tabletsiz bırakırsınız ya da her kaybedene bir cihaz verirsiniz.

Bunun için aklıma ilk gelen çözüm akıllı tahtalar ile senkronize edilmesi oldu. Mesela cihazlar 3 gün içerisinde akıllı tahtalar ile senkronize edilmezlerse otomatik olarak devre dışı kalmalılar…

Elbette böyle bir yazılım ya da güvenlik önlemi olup olmadığını bilmiyorum. Sadece tahmin ediyorum. Bu tarz veya benzer bir koruma yöntemi düşünülmüştür her halde? Bu konuda Musa Savaş’ın görüşlerini de okumanızı tavsiye ederim. Kendisi geçenlerde yazmış olduğu “Tabletler Hakkında Şeytani Düşünceler” yazısında bu konuya değinmişti.

Soru -3

Her kaybedene bir cihaz verilirse sonuçta çok daha büyük sorunlar ortaya çıkmaz mı?

Düşünsenize öğrencinin biri bir tableti kaybett, ya da çaldırdı. Hoca yedek bir tablet verdi. Ardından diğer öğrenciler de bu cihazlar çalındığında “Hocamızda yenisi var” rahatlığı ile hareket etmeyecek mi? Buna karşı ne gibi bir koruma mekanizması geliştirilecek?

Soru -4 

Akıllı tahtalar ile iletişim…

Merak ettiğim bir diğer soru da bu cihazların akıllı tahtalarla iletişimi konusunda. Akıllı tahtalar sayesinde eğitim tamamen dijital ortama aktarılabiliyor. Peki bu cihazlar akıllı tahtalarla iletişim kurmanın dışında tek başlarına ne gibi özelliklere sahip olacaklar. Sınıftan çıkıldığı zaman yani bir nevi akıllı tahtanın iletişim mesafesinden çıktıktan sonra bu cihazlar tamamen özgür mü kalıyor? Yapılan açıklamalardan bir tanesi de Fatih Projesi kapsamında öğrencilerin zararlı içeriklerden korunması için bir internet omurgası oluşturulacağıydı.  Bu internet omurgası içerisinde cihazlar akıllı tahtalar ile iletişim sağlayabiliyor.  Hatırlarsanız akıllı tahtaların ihalesi de bir süre önce yapılmıştı. Vestel firması ihaleyi alarak akıllı tahtalarının üretimini yapacağı belirtildi.

Bu tahtaların ve okullardaki kontrol altında tutulan internet bağlantıları dışında umarım ki bir şekilde öğrenciler bu cihazları evlerindeki, kafelerdeki, alışveriş mağazalarındaki internet bağlantıları yolu ile zararlı içeriklere ulaşmaları engellenir. Aksi takdirde cihazları biraz kafası çalışan çocuklar istedikleri gibi kullanabilir 🙂

Soru -5 

Cihazlar kırılır, zarar görürse?

Bu cihazların 70-80 cm yükseklikten yere düştüğünü varsayıyorum. Hele ki cam kısımlarının üzerine düşerlerse kesinlikle zarar görecekleri ortada. Öğrencileri kendimiz gibi düşünmeyelim, bizler yine de dikkatli kullanırız fakat bu çocukların büyük bir kısmı hayatında tablet görmemiş çocuklar. Tabletleri nasıl korumaları gerekiyor bilmeyecekler. (Ön bir eğitim verilmesi bile gerekebilir, sadece düşünüyorum…) Doğal olarak camlarının üzerine tükenmez kalem, toka gibi cisimlerle dokunacaklar, sıradan aşağıya düşürecekler, kavga ederken arkadaşını itecek ve tablet elinden yere düşecek…

Soru -2 ‘ye geri döndük. Bu cihazların uğrayacakları hasarlar sonucunda öğrenciler eğitimlerinden geri kalmayacak her halde? Eğer ki bu cihazlar zarar görürse en azından 1 hafta gibi bir süre serviste kalmaları gerekecek. Bu süreç içerisinde öğretmenler “Al çocuğum canın sağ olsun sana yedek tablet vereyim” şeklinde bir eğitim yapacaklarını pek düşünmüyorum. Her kırılana, kaybolana ve çalınana “Al yenisi var” demek çok zor. Her sınıfta 30 öğrenci varsa X2 kadar tablet dağıtılması hatta birçok noktada X3 kadar tablet dağıtılması gerekir ki… Bu da pek mantıklı olmayacaktır. Diğer bir yandan Ailelere de bu kırılan, bozulan cihazların telafisi için sorumluluk verilebilir. Yine de Diyarbakır gibi şehirlerimizdeki maddi durumlar göz önüne alınırsa Ailelere çocuklarının bozdukları cihazlar için telafi (ücret ödenmesi) istemek pek aklıma yatmıyor.

Soru -6,7,8,9….

Sıkı bir teknik destek mekanizması olması yanında öğrencilere bu konuda bilgi verilmesi gerektiğini de düşünüyorum. Tabi arıza yapan, bozulan, kırılan cihazları bir şekilde telafi etmek zor olacak…  İlk başta belki 8bin tablet dağıtılacak fakat ileri ki tarihlerde bu rakam 8-10 milyonu bulursa teknik destek ürkütücü boyutlara gelebilir. Devletimiz elbette bu işin altından kalkar. Fakat teknik servis firmasının işinin zor olacağı ortada. Bunun gibi birçok soru aklıma geliyor. Fatih Projesi internet sayfasında ise 4-5 farklı soru konularak cevap verilmeye çalışılmış. Ayrıca proje hakkında detaylı bilgiler de verilmekte. Bu bilgiler arasında sistemlerin Antivirüs, IPS, Firewall gibi cihazlarla da korunacağı belirtilmiş.

Sanırım kullanıcılar için yani öğrenciler için Android marketin tamamının açılmaması da gerekiyor. Aksi takdirde Android markette yüzlerce zararlı içerik ve yazılım olduğunu göz önünde bulundurmak gerekecek. İşletim sisteminin bu konuda Fatih projesine katacaklarından çok verebileceği zararlar da göz önüne alınmıştır diye düşünüyorum.

Sonuç olarak müthiş bir projeye adım atılmakta olduğunu düşünüyorum. Hem ülkemiz için hem de gençler için yepyeni bir dönem başlıyor.  Proje adını aldığı Fatih gibi zor işlerin altından kalkması gerekiyor. Belki İstanbul’u yeniden fetih etmeyecekler fakat daha zoru tüm Türkiye’yi feth etmek zorunda kalacaklar.

Önlerinde zararlı yazılımlar, kötü niyetli kişiler, teknik servis problemleri, arızalı ürünlerin kısa sürede telafi edilmesi, öğrencilerin yaramazlıkları, hırsızlıklar, bilinçsiz aileler, zeki çocukların cihazların içine ROM atmaları, bir şekilde kurulacak olan network’e dışarıdan müdahale etmek isteyenler ve daha birçok zorlu yol var.  Umarım Fatih gibi, Fatih Projesi de başarılı olur ve ülkemizde yeni bir eğitim devri, yepyeni bir çağ ortaya çıkar.

Not: Görseller Fatih Projesi resmi sayfasından alınmıştır. http://fatihprojesi.meb.gov.tr/tr

Devamı Proje başladı: Dijital Eğitim, Fatih Projesi Başladı!