Yandex Panorama Nedir? Nasıl Çalışır?

Panorama, kullanıcılara şehir içinde sanal olarak gezinti yapma, daha önce hiç gitmedikleri yerleri görme ve yabancı yerlerde yollarını daha kolay bulma fırsatı veren bir web servisidir.

Yandex, İstanbul ve Ankara’nın belli başlı sokak ve caddelerinin fotoğraflarını çekerek bunları “panorama” denilen geniş açılı görüntülere dönüştürdü. Panoramalarda bu iki şehrin eski tarihi semtlerinden modern caddelerine kadar tüm önemli yerlerinin görüntüleri bulunabilir. Bazıları deniz yönünden çekilen panoramik görüntülerde, Marmara Denizi’nden Karadeniz’e kadar uzanan ve Dolmabahçe Sarayı ve Kız Kulesi gibi tarihi eserlerin olduğu İstanbul Boğazı kıyıları da yer almaktadır.

Panoramada kullanılan fotoğrafların çekimi genellikle araçtan yapılır. Gelişmiş pusula ve GPS ekipmanıyla donatılmış aracın çatısına, çekim çözünürlüğü en az 10 megapiksel olan birkaç adet kameranın daire olarak yerleştirilip eşzamanlı çalışmasını sağlayacak özel bir cihaz konur. Araç belirli bir rotadan yavaş yavaş ilerlerken tüm kameralar 20-50 metre aralıklarla aynı anda fotoğraf çekerler. Tarihi semtlerden veya dar sokaklardan geçerken fotoğraflar daha sık çekilir, tarihi ya da coğrafi önemi olmayan alanlarda ise çekim yapılan noktalar arasındaki uzaklık 50 metreye dek artabilir.

Panoramadaki görüntülerin daha kaliteli olmasını sağlamak için çekimler, hava güneşli ve trafik serbest olduğu zaman yapılır. Bu nedenle fotoğrafçılarımız genellikle güneşli günlerde, yolların boş olduğu sabahın erken saatlerinde çalışırlar. Ankara’daki çekimler 28 Temmuz – 31 Ağustos arasında, İstanbul’daki çekimler ise 30 Mayıs – 21 Ağustos 2011 arasında, yani bütün 2011 yazı boyunca yapılmıştır.

Araba ile geçmenin mümkün olmadığı yerlerde kameralar bisiklet üzerine yerleştirilir veya elle taşınır. Örneğin İstanbul’daki Kapalı Çarşı veya Ankara’daki Dikmen Vadisi’nin çekimleri bisikletten yapılırken, İstanbul’daki Sultanahmet Camii avlusu, Miniatürk Parkı ve Ankara TCDD Müzesi’ndeki görüntüler tripod üzerindeki makinalarla, İstanbul Boğazı görüntüleri ise vapurdan çekilmiştir.

Çekimlerin tamamlanmasının ardından bütün fotoğraflar, yatay eksende yan yana getirilerek panorama dediğimiz 360 derecelik geniş açılı görüntülere dönüştürülür. Örneğin İstanbul panoraması için yapılan çekimlerin sayısı 400 binin üzerinde olup bunlardan 100 binden fazla panoramik görüntü oluşturulmuştur. Ankara’da yapılan çekimlerin sayısıysa 180 binin üzerindedir. Panoramik görüntülerden her biri dörder adet karenin birleşmesiyle oluşur ve şöyle görünür:

Yandex, Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına uygun olarak fotoğraflardaki kişilerin yüzlerini ve araç plakalarını gizleyerek tanınmalarını engeller. Bu konuda kullanıcılardan gelen her türlü hata bildirimi, Yandex tarafından hemen işleme alınır.

Çekilen fotoğraf karelerinin panoramalara dönüştürülmesi otomatik olarak yapılır. Ortaya çıkan her panoramik görüntüye ait GPS koordinatları ve çekimlerin yapıldığı yönler, çekimler esnasında kullanılan GPS ekipmanı yardımıyla belirlenir. Bu veriler daha sonra panoramalar arasındaki bağlantıların tespiti için kullanılır. GPS koordinatları ve çekim yönleri yanlış belirlenen panoramik görüntüler servise dahil edilmez.

Kullanıcının sanal ortamdaki “gezinti”si sırasında göreceği manzaraların gerçekçi görünümü, ilgili panoramik görüntülerin birbirini ardışık ve düzgün bir şekilde izlemesiyle sağlanır. Verilerin yüklenmesini hızlandırmak amacıyla panoramalar sisteme bir bütün olarak değil, kullanıcının şu an görmek üzere olduğu ve İngilizce “tile” olarak adlandırılan, her birinin boyutu 256×256 olan küçük parçalar halinde yüklenir.

Panoramaların yapımı için kullanılan fotoğrafların çok yüksek kalitede çekilmiş olması, sanal manzaralardaki nesnelerin istendiğinde daha detaylı incelenmesine imkan verir. Kullanılan her panoramik görüntü dört farklı çözünürlük seviyesinde hazırlanmış olup, kullanıcı görünen nesnelere “yaklaştıkça” bu nesne ile ilgili tile’lar daha yüksek çözünürlük seviyelerine ait olan ek tile’larla değiştirilirler.

Panoramalar arasında navigasyonu kolaylaştırmak için görüntülenen tüm sokakların adları yazılıdır. Her panoramanın koordinatları belli olduğu için ilgili sokak isimleri haritadaki koordinatlara göre sistem tarafından otomatik gösterilir. Dolayısıyla Panorama’da sunulan adreste gezerken yolu kaybetmek oldukça zordur.